De proeftijd is bedoeld als kennismakingsperiode waarin jij en je werknemer over en weer kunnen beoordelen of jullie met elkaar door willen gaan. Om die reden kunnen jullie beide de arbeidsovereenkomst ook vrij gemakkelijk beëindigen. Je bent dan niet gebonden aan een opzegtermijn. Je kunt dus allebei van de één op de andere dag laten weten dat je het dienstverband stopzet.
Toch moet je oppassen bij ontslag in proeftijd. Als je dit niet volgens de regels doet, dan zal de werknemer mogelijk eisen dat hij weer aan het werk mag. De kans is extra groot dat een zojuist door jou ontslagen werknemer zich bij je meldt voor werkhervatting als zijn WW-aanvraag wordt geweigerd door het UWV.
Gebruik de proeftijd in ieder geval goed. Beoordeel goed of de werknemer over de juiste kennis en vaardigheden beschikt om zijn functie uit te oefenen. Minstens even belangrijk is dat hij bij de cultuur van jouw bedrijf past. Laat hem niet aan zijn lot over en evalueer tussentijds. Zo kun je een goede afweging maken of hij de juiste werknemer voor jou is.
STAPPENPLAN ONTSLAG IN PROEFTIJD
Waar moet je allemaal aan denken als je een werknemer in de proeftijd ontslaat? Geef ik hem een tweede kans? Geldt er een opzegtermijn? Kan ik bij ieder nieuw contract een proeftijd afspreken? Kan ik een proeftijd ook mondeling overeenkomen? Het antwoord op al deze vragen en meer, lees je in dit stappenplan dat is aangepast aan de actuele wetgeving.
Hieronder lees je hoe je een dienstverband in de proeftijd beëindigt. Dit is echter een samenvatting. In het bijna 25 pagina's tellende e-book lees je de volledige versie. Daarbij krijg je extra tips & trucs en 11 tools zoals voorbeeldbrieven, checklisten, gespreksverslagen etc. Ook ontvang je 15 minuten ontslagadvies voor eventuele vragen.
Stap 1. Zorg voor een rechtsgeldige proeftijd
Hieronder zijn de belangrijkste kenmerken van het opnemen van een proeftijd in de arbeidsovereenkomst schematisch weergegeven.
Soort arbeidsovereenkomst | Toegestane proeftijd | CAO afwijking mogelijk? |
|---|---|---|
Bepaalde tijd maximaal half jaar | Geen proeftijd toegestaan | Nee |
Bepaalde tijd langer dan half jaar, korter dan twee jaar | Maximaal 1 maand | Ja |
Bepaalde tijd zonder einddatum | Maximaal 1 maand | Ja |
Bepaalde tijd twee jaar of langer | Maximaal 2 maanden | Nee |
Onbepaalde tijd | Maximaal 2 maanden | Nee |
De belangrijkste wijziging is dat je in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, die een half jaar of korter duurt, geen proeftijd meer mag opnemen.
Voorwaarden rechtsgeldige proeftijd
- Een proeftijd mag je maar één keer afspreken.
- De proeftijd heeft een maximale duur die afhankelijk is van het soort arbeidsovereenkomst.
- De proeftijd moet voor werkgever en werknemer gelijk zijn (allebei één of twee maand(en)).
- De proeftijd moet je altijd schriftelijk overeenkomen in de arbeidsovereenkomst.
- De proeftijd kun je niet opschorten of verlengen, ook niet bij ziekte.
- Een (nieuwe) proeftijd kun je niet afspreken bij een verlenging of een omzetting naar een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd.
- Een (nieuwe) proeftijd kun je niet afspreken bij het vervullen van dezelfde werkzaamheden binnen zes maanden na einddatum van een dienstverband (bijvoorbeeld arbeidsovereenkomst, maar ook op uitzendcontract of via payrolling).
- Hou je je niet aan de voorwaarden van een rechtsgeldige proeftijd? Dan is het proeftijdbeding in de arbeidsovereenkomst nietig en sta je met lege handen. Je kunt de werknemer dan niet in de proeftijd ontslaan.
Extra tips
- Wil je toch iemand voor ongeveer een half jaar aannemen met een maand proeftijd? Dit kan! Juridisch gezien mag je een contract bieden voor zes maanden en een dag.
- In de bijlagen van het e-book vind je voorbeelden van een proeftijdbeding die je kunt toevoegen aan je bestaande arbeidsovereenkomst. Controleer voor het afspreken van de proeftijd de checklist proeftijd.
Stap 2. Evalueer tussentijds
Probeer wekelijks vinger aan de pols te houden. Ga op maandagen met elkaar om de tafel. In een half uurtje weet je vrij snel hoe de nieuwe werknemer zich aanpast binnen jouw bedrijf. Informeer ook bij collega’s. Gebruik de checklist proeftijdgesprek.
Ga bij twijfel snel in gesprek
Als je niet geheel tevreden bent over de inzet of de prestaties van de werknemer, geef hem dan een kans. Maar ga snel het gesprek aan en leg uit wat je verwachtingen zijn. Wacht hier niet mee tot vlak voor het verstrijken van de proeftijd. Mogelijk volgt dan een korte opleving, maar na de proeftijd is het mogelijk weer raak. En dan duurt het nog maanden voordat je van elkaar verlost bent.
‘Better safe, then sorry…’
Ben je totaal niet tevreden over het functioneren van de werknemer? Heeft de nieuwe werknemer zich al twee keer verslapen? Dan weet je vaak al genoeg. Zeg dan meteen het dienstverband op waarbij je rekening houdt met de tips uit stap drie.
Stap 3. Zeg op met een geldende reden
Als je niet tevreden bent over het functioneren van de werknemer in de proeftijd, dan is afscheid nemen vrij eenvoudig. Je mag het op ieder moment van de proeftijd meedelen en de arbeidsovereenkomst eindigt dan direct. Een korte mondelinge toelichting is in principe voldoende als de werknemer vraagt naar de reden.
- De reden van de beëindiging moet wel te maken hebben of de werknemer geschikt is voor de functie of dat hij wel bij jouw bedrijf past. Anders misbruik je de proeftijd voor andere doeleinden…. En dat kan tot problemen leiden. Zeker als je dit schriftelijk aan hem bevestigd. Pas dus op met het vertellen en bevestigen van de ontslagreden.
Ontslagredenen om in de proeftijd afscheid te nemen, zijn:
- Je past niet in het team / bij het bedrijf… Ik heb er gewoon geen goed gevoel bij….
- Ik blijf twijfels houden over je functioneren. Je hebt die na ons gesprek niet weggenomen.
- .... Andere voorbeelden lees je in het e-book.
- Pas op voor discriminerende opzeggingen zoals zwangerschap en leeftijd. In het e-book vind je een opsomming van voorbeelden die je beter niet kunt zeggen....
Stap 4. Stuur de werknemer direct naar huis
Bij ontslag in proeftijd eindigt de arbeidsovereenkomst direct. Laat de werknemer dus nooit langer doorwerken (dus ook geen uurtje langer) en stuur hem meteen na de mededeling naar huis. Stuur daarna meteen bij voorkeur aangetekend de bevestiging ontslag werknemer in proeftijd.
- Wacht niet tot het allerlaatste moment met het vertellen van het slechte nieuws. Mogelijk ruikt de werknemer onraad en komt hij daarom niet naar het werk. Als je het de werknemer niet persoonlijk kan vertellen en hij is telefonisch, per sms en mail onbereikbaar, dan zit je mogelijk ongewild aan hem vast. Vertel de werknemer maximaal drie dagen voor afloop van de proeftijd dat je niet met hem verder gaat.
- Kun je hem niet spreken? Stuur dan meteen aangetekend de bevestiging ontslag werknemer in proeftijd niet bereikbaar als je de werknemer het ontslag niet mondeling kunt meedelen.
Medewerker zegt zelf op in de proeftijd
Het is uiteraard goed mogelijk dat de nieuwe medewerker zelf ontslag neemt in de proeftijd. Ook hij is in dat geval niet gebonden aan een opzegtermijn. De werknemer kan dus van de één op andere dag laten weten dat hij ermee stopt. Hij moet dit schriftelijk bevestigen met een ontslagbrief. Vervolgens bevestig je in een bevestigingsbrief de ontvangst van zijn brief en geef je aan dat je akkoord gaat met zijn opzegging in de proeftijd.
- Zorg er voor dat de werknemer zijn eigen ontslag schriftelijk aan jou bevestigd en niet de dag na de proeftijd vrolijk op de stoep staat met de mededeling dat hij het allemaal niet zo bedoeld had. Vraag daarom altijd om een ontslagbrief.
Stap 5. Bevestig het ontslag direct aangetekend
Voor alle zekerheid bevestig je de opzegging met een aangetekende brief. Gebruik hiervoor de voorbeeldbrief opzegging in proeftijd. Pas op! De reden van het ontslag verstrek je alleen schriftelijk als de werknemer daar nadrukkelijk om verzoekt; bijvoorbeeld voor aanvraag van een WW-uitkering. Vermeld dan kort de reden en houd je aan de tips uit stap 3.
Stap 6. Verdere afhandeling van het ontslag in proeftijd
Met de mededeling van het ontslag in de proeftijd is het dienstverband per direct beëindigd. Het is dan tijd om de eindafrekening voor te bereiden, ook al heeft de werknemer misschien maar een dag gewerkt.
Van de werknemer wordt verwacht dat hij direct op zoek gaat naar werk. Komt hij zonder werk te zitten, dan kan door hem een WW-uitkering worden aangevraagd bij het UWV. Deze aanvraag kan de werknemer een maand voor de laatste dag van het dienstverband indienen via www.werk.nl.
Let op, na de laatste werkdag heeft de inmiddels ex-werknemer:
- 1 week de tijd om een WW-uitkering aan te vragen.
- 2 werkdagen de tijd om zich in te schrijven als werkzoekende bij het UWV. Maar hij mag dit al eerder doen.
Vervolgens bekijkt het UWV eerst of de werknemer aan de basiseisen voldoet (bijvoorbeeld de wekeneis en voldoende urenverlies). Daarna beoordeelt het UWV of de werknemer niet 'verwijtbaar werkloos' is door bijvoorbeeld een ontslag op staande voet. Hij krijgt dan in principe geen WW-uitkering. Ook mag hij niet het initiatief tot ontslag hebben genomen.
De werknemer uit dienst melden? Lees de checklist uitdiensttreding of het stappenplan hoe je het ontslag verder moet afhandelen.
Wij helpen bij ontslag
Een advocaat of jurist is niet noodzakelijk bij een ontslagtraject. De Personeelsman heeft specialisten die helpen het ontslag goed te laten verlopen en betaalbaar te houden.
Ontslag in proeftijd / bijgewerkt 1 januari 2021